İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir
Topbaş`ın imar affı konusundaki açıklamaları üzerine 17 Temmuz 2012
tarihinde bir basın açıklaması yaptı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, dün AK Parti İstanbul İl Başkanlığı tarafından düzenlenen "2009 Yerel Seçimlerinin 2. Yılı Değerlendirme Toplantısı"nda İstanbul‘un deprem sorununa çözüm üretmek adına İstanbul‘daki kaçak ve ruhsatsız binalara deprem güçlendirme izni verebileceklerini açıkladı.
Topbaş açıklamasında "Halkımız deprem
riski taşıyan binaları kullanmaya devam ediyor. Bu yapılar kullanımda
olduğu için müdahale edemiyorsunuz. Deprem güçlendirmesi adına müracaat
yapanlar belediyelerden ruhsat alamadığı için bir çözüm gelmesi
gerekiyor. Bununla ilgili bir af sayılmayacak ama diğer taraftan geçici
bir kullanım belgesi verilmesi için çalışmalar yapıyoruz. Böyle bir
hazırlığımız var. Bunu, hükümete ve TBMM‘ye teklif edeceğiz."
ifadelerini kullanmıştır.
Türkiye‘nin bir deprem ülkesi olduğu sır
değildir. Sayın Topbaş‘ın İstanbul‘daki mevcut yapıların % 60-70‘inde
imara aykırılıklar olduğu yönündeki tespiti de doğrudur. Odamız her
platformda deprem fay hatları üzerinde bulunan hemen hemen tüm
illerimizde mevcut yapı stokunun sorunlu olduğuna, inşa halindeki
yapılarda ise denetimlerin yetersizliği ve yapı denetimin gereğince
uygulanmaması nedeniyle olası depremlerde çok sayıda insanımızın
hayatını kaybedeceğine dair endişelerini dile getirmektedir.
Deprem
riski yüksek olan illerimiz arasında 15 milyona varan nüfusuyla
İstanbul‘un acil çözümler beklediği biliniyor. Olası bir İstanbul
depreminde kaçak yapılaşma, imar yasasına ve yapı denetim yasasına uygun
inşa edilmeyen binaların varlığı nedeniyle tüm yapıların %40‘ının hasar
göreceği, %10‘unun yıkılacağı ve 100 binin üzerinde insanımızın
hayatını kaybedeceği varsayılmaktadır..
Ancak sorunun çözümünde
birinci derecede yetkili olan Kadir Topbaş, olası İstanbul depremi ile
ilgili, meslek odalarının, üniversitelerin ve bilim insanlarının
uyarılarını dikkate almak yerine insan yaşamını siyasi ranta çevirmeyi
tercih etmektedir.
Kadir Topbaş, denetimsizlik nedeniyle artan
kaçak yapılaşmanın hesabını vermek, denetimsizliğin önüne geçmek yerine
örtülü imar affına hazırlanarak sözüm ona deprem için önlem aldığını,
dolayısıyla insan yaşamını önemsediğini iddia etmektedir.
Ancak
unutulmamalıdır ki yapı stokumuzun bu duruma gelinmesinde merkezi ve
yerel yönetimlerin payı büyüktür. Her seçim dönemi çıkarılan imar afları
kaçak yapı sahiplerinde "bir yolu bulunur" algısına yol açmaktadır.
Topbaş‘ın yaptığı talihsiz açıklama ne yazık ki bu algıyı daha da
pekiştirecektir.
Japonya depremi sonrası toplumsal duyarlılığın
arttığı bir süreçte mevcut yapıların depreme karşı güçlendirmesi
gerekliliğinden yola çıkarak yapılan örtülü imar affı önerisi seçim
öncesi umut tacirliği yaparak halktan oy alma çabalarından öte bir anlam
taşımamaktadır.
Ruhsat almaksızın inşa edilen kaçak yapılar
gerek projelendirme gerekse imalat sürecinde hiçbir şekilde mühendislik
hizmeti almamış yapılardır. Varsa projelerinin deprem yönetmeliğine
uygun olup olmadığı bilinmemektedir. İmalat süreci denetlenmediği için
kullanılan malzemelerin standartlara uygun olup olmadığı da
bilinmemektedir.
Dahası Topbaş‘ın önerisi kendi içinde
uygulanabilirliği ve mühendislik hesapları yönünden de sakıncalar
barındırmaktadır. Sayın Topbaş mevcut her yapının güçlendirebileceğini
varsaymaktadır. Bu mantık hatalıdır. Deprem güvenli yapı için
güçlendirme önerilen yöntemlerden biri olmakla birlikte her bina için
uygulanamaz.
Mevcut bir yapının güçlendirilmesine ya da yıkılıp
yeniden yapılmasına, yapının tasarımı, güçlendirme maliyeti ve
benzeri etkenlere bakılarak karar verilir. Örnekse, bir yapının
güçlendirme maliyeti yıkılıp yeniden yapılma maliyetinin %40‘ını
aşıyorsa bu yapının güçlendirilmesi tercih edilmez. Topbaş‘ın önerisinin
uygulanabilirliği teknik anlamda da sorunludur.
Bir deprem
coğrafyasında bulunan ülkemizde merkezi ve yerel yönetimlerin yapması
gereken imar afları uygulamalarını teşvik etmek değil, cezai yaptırımlar
ve yoğun denetimlerle kaçak ve imar dışı uygulamaların önüne geçecek
önlemleri almaktır.
İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI